groene, milieuvriendelijke uitvaart

Duurzame uitvaart

Duurzame uitvaart – wat voor invloed heeft een uitvaart op het milieu?

Het klimaat en milieu zijn altijd al veel besproken onderwerpen in het nieuws, maar is de recente discussie over stikstof- en PFAS-gehalte ook belangrijk voor en in de uitvaart.
Wat voor invloed heeft een uitvaart op het milieu? Dat wordt al jaren onderzocht.
Vervuilende stoffen die in een lichaam aanwezig zijn, komen in de grond terecht bij begraven. Bij een crematie wordt CO2 uitgestoten en vervoer is het meest milieuvervuilende aspect van een uitvaart is.
Of stikstof en PFAS ook specifieke onderwerpen voor de uitvaartbranche zijn, daar kom ik niet achter.
In de meeste onderzoeken staat dat stikstofverbindingen niet zijn meegenomen omdat ze vaak van zeer lokale aard zijn. PFAS schijnt overal in de bodem te zitten, daar kunnen we dan als burger niets aan doen, maar het kan ook in kleding zitten. Daar kunnen we dan wel weer iets aan doen.

Filters en elektrische ovens van crematoria en hybride of elektrische rouwauto’s

Er zijn veel aspecten van een uitvaart die juist in de afgelopen jaren zijn veranderd.
Crematoria zijn sinds 2012 verplicht om milieufilters te installeren. Vooral de uitstoot van kwik in de lucht is daardoor vrijwel nihil. Van CO2 -uitstoot is bij de meeste crematoria nog wel sprake, bij crematoria met een elektrische oven weer bijna niet meer.
Rouwvervoer wordt over het algemeen als grootste vervuiler genoemd. Niet alleen de rouwauto zelf, maar ook de auto’s van de bezoekers worden daarbij meegerekend. Maar juist rouwvervoerders hebben vaak ook hybride of elektrische auto’s.

Resomeren, cryomeren en composteren

Alternatieven voor cremeren en begraven zijn resomeren, cryomeren en composteren. Men doet nog volop onderzoek voor deze alternatieven, vooral in het buitenland. In Nederland wordt in de Tweede Kamer momenteel gesproken over vernieuwing van de uitvaartwet (Wet op de lijkbezorging) en kijkt men ook naar deze andere vormen en verruiming van de wettelijke mogelijkheden hiervoor.
Bij resomeren lost het lichaam op in warm water met kaliumhydroxide. Cryomeren is vriesdrogen, waarna ook een soort as overblijft. Bij composteren ontstaat na enige tijd compost, waarover nabestaanden ook kunnen beschikken. Lees hier meer over in mijn blog over mogelijke alternatieven van cremeren en begraven

Een duurzame uitvaart – wat is er nu mogelijk?

Een milieuvriendelijk, duurzame uitvaart. Wat kan er eigenlijk op dit moment?
Bij een opbaring kan je kiezen voor een natuurlijke opbaring in plaats van het gebruik van een koeling. Meestal is dit heel goed mogelijk. Als er bijvoorbeeld veel vocht in het lichaam van de overledene aanwezig is, kan een koeling wel een langere opbaring bieden. Een natuurlijke opbaring kan bijvoorbeeld met de BIO SAC 200 of door graszoden onder de overledene te plaatsen.
Er zijn verder verschillende eco-uitvaartkisten te koop van hout, karton of ander materiaal. Ook zijn er opbaarmanden van bijvoorbeeld wilgentenen te verkrijgen.

Biologisch afbreekbare kleding en andere milieuvriendelijke mogelijkheden
  • Kleed de overleden in biologisch afbreekbare kleding (hennep, bamboe, wol of linnen). Leg geen metalen voorwerpen bij de overledene. Dit is over het algemeen ook niet toegestaan.
  • Verstuur een rouwkaart per mail of bel mensen op.
  • Als je gebruik maakt van een rouwauto vraag dan naar een hybride of elektrische auto. Rij zo veel mogelijk gezamenlijk naar een uitvaart, ga met het openbaar vervoer of op de fiets.
  • Wil je een gedenkteken plaatsen bij een graf, vraag dan waar het materiaal vandaan komt. Veel steen komt namelijk uit China.
  • Pluk of gebruik bloemen van het seizoen en/of uit de tuin.
  • Maak zo veel mogelijk gebruik van lokale producten.
  • Met eigenlijk niet eens zo veel moeite is er al heel veel mogelijk.

Wilt u / Wil je meer informatie over de mogelijkheden?
Kijk verder op mijn site voor meer informatie of bel of mail gerust.

Amsterdam, 12 december 2019

Meer informatie:

2004 – Artikel ‘Natuurlijke uitvaart is een illusie’ – Cadmium en lood in lichaam

2005: Artikel ‘Milieuaspecten uitvaart’

2014 – Milieueffecten van verschillende uitvaarttechnieken – update van eerder TNO onderzoek

23 juni 2010 – De Volkskrant ‘Duurzame uitvaart: goed voor het milieu tot op het allerlaatst’

16 augustus 2011 – Trouw ‘Begraven is niet slecht voor het milieu’ 

24 mei 2019 – Trouw: ‘Na de dood verder als mest voor de tuin? In de staat Washington kan het binnenkort.’

2 juni 2019 – Site: Het kan wel: vanaf 1 mei 2020 is composteren in de staat Washington toegestaan.

Site met informatie over veraarden, over contact met Meine Erde in Duitsland – waar de deelstaat Sleeswijk-Holstein de eerste plek in Europa is waar humaan composteren mogelijk is als vorm van lijkbezorging. Komt hierdoor de mogelijkheid tot composteren in Nederland dichterbij?

11 december 2019 – NRC: ‘Crematie op zonnestroom in Beesd’ 

Blog Atente - Over resomeren en andere alternatieven.

Resomeren, cryomeren en composteren.

Over resomeren en andere alternatieven

Meer te kiezen in de toekomst.

Onlangs was in het nieuws dat een meerderheid van de Tweede Kamer resomeren wil toestaan.
Tegenwoordig wil een meerderheid van de mensen zich laten cremeren. Daarom staat men misschien wel open voor deze nieuwe vormen van lijkbezorging, zoals dat officieel heet.

Cremeren zoals we dit nu kennen, werd eigenlijk nog niet eens zo heel lang geleden gelegaliseerd.
In 1913 opende eerste crematorium zijn deuren in Nederland op Begraafplaats en Crematorium Westerveld, maar pas sinds 1955 is cremeren wettelijk toegestaan. Sinds de legalisatie is de keuze voor cremeren gestaag toegenomen.
Cremeren wordt nu algemeen geaccepteerd en een meerderheid van de mensen wil zich laten cremeren.

Wat is resomeren?

Resomeren is een soort cremeren maar volgens onderzoek milieuvriendelijker, daarom noemt men resomeren ook wel bio- of watercrematie.
Bij een resomatie wordt het lichaam van een overledene niet verbrand, maar opgelost in verwarmd water met kaliumhydroxide.
Wat overblijft na vermaling is – net als bij een crematie – as of poeder van de botten.
Net als bij een crematie blijven protheses in tact en haalt men deze uit de as.
De opbrengsten hiervan zullen neem ik aan, ook gedoneerd gaan worden aan het Vaillantfonds.

Meer keuze, veilig voor mens en milieu

Naast de milieuaspecten vinden de voorstanders het vooral belangrijk dat er meer te kiezen is.
Wellicht dat emotie ook meespeelt: water klinkt toch iets vriendelijker dan de vlammen van een oven. Alhoewel het oplossen van een lichaam eigenlijk helemaal niet vriendelijk aandoet.

Opmerkelijk vind ik in ieder geval ook de opmerking in 2010 van de Schotse uitvinder en biochemicus Sandy Sullivan.
Een van de redenen voor zijn zoektocht naar alternatieven voor lijkbezorging is, dat in Groot-Brittannië de grond wordt vervuild door formaldehyde. Tsja, als balseming – zoals daar inderdaad vaak gebeurt – dan is dat inderdaad ook een goede reden.
Nederland kent deze traditie van het balsemen van een overledene niet.
Lichte balseming (thanatopraxie) is pas sinds 2010 toegestaan.

Aandacht voor milieu in de uitvaartbranche 

Tegenwoordig neemt in Groot-Brittannië het aantal balsemingen wel af, heb ik begrepen.
Daarnaast zijn er tegenwoordig ook formaldehyde-vrije produkten op de markt. Deze produkten gebruikt men in Nederland ook meestal bij de thanatopraxie. Maar goed dat is weer een ander onderwerp.
De milieu- en veiligheidsaspecten hebben in Nederland bij de Tweede Kamer de doorslag gegeven om resomeren in de toekomst toe te staan. Hopelijk gaat men de wet breed opstellen, zodat de wet niet iedere keer tekstueel moet worden aangepast na stemming in de Tweede (en Eerste) Kamer. In verschillende landen in de wereld doet men de laatste tijd namelijk onderzoek naar alternatieve wijzen van lijkbezorging.

Alternatieven

Ondertussen kunt u zich alvast voorbereiden op nog andere keuzes: het cryomeren en composteren.
In België en Duitsland is de wetgeving al bijna op aangepast om de optie voor humaan composteren/humusatie/Reerdigung toe te staan.
En o ja, de bouw van de elektrische oven schiet ook al op.
Waar gaat uw voorkeur naaruit?

Amsterdam, 25 juli 2018
Lees ook mijn blog met meer informatie over resormeren/watercremeren van 8 oktober 2021

Informatie op en van het internet
Tijdlijn berichtgeving resomeren:

2010:
Eerste berichtgeving resomeren en milieuaspecten
 Uitvinder resomeren aan het woord (Engelstalig)
2014 / 2015: rapporten:
Rapport TNO over milieuaspecten resomeren
Rapport Rijksoverheid over draagvlak resomeren
Eind 2016:
mail bevolkingsonderzoek in opdracht van Ministerie van Binnenlandse zaken voor onderzoek draagvlak voor resomeren
Januari 2018:
rapport TU Delft 
NOS, berichtgeving en uitleg 
Januari/februari 2018:
Vragen en antwoorden ministerie – officiële bekendmaking overheid 
Juni 2018:
RTL Nieuws bericht over kamermeerderheid

Algemene informatie:

Wat is resomeren en cryomeren
Alternatieven bij uitvaart
Berichtgeving in België over resomeren en composteren
Site met informatie over resomeren (Engelstalig)
Algemene informatie over cryomeren (vriesdrogen)
Informatie over het Vaillantfonds

Cryomeren /Composteren:

Site van de onderzoekers van cryomeren (Engelstalig)
Site van de onderzoekers van composteren (Engelstalig)
Meine Erde – site met informatie over Reerdigung (humaan composteren) (Duitstalig)
Site met informatie over Veraarden (humaan composteren), over contact met Meine Erde in Duitsland – waar de deelstaat Sleeswijk-Holstein de eerste plek in Europa is waar humaan composteren mogelijk is als vorm van lijkbezorging. Komt hierdoor de mogelijkheid tot composteren in Nederland dichterbij?

Elektrische oven:

Berichtgeving RTV-noord over elektrische oven
NOS-bericht over primeur in begrafenisland: elektrisch cremeren