Home 2 november - Allerzielen - Lichtjesavond
Allerzielen - herdenken

Allerzielen – gedenkavond – lichtjesavond 2020

Allerzielen – Herdenken in 2020

2 november is de traditionele herdenkingsdag – ook wel Allerzielen genoemd.
Het jaar 2020 zal iedereen zich ongetwijfeld blijvend herinneren.
Maar als je partner, opa of oma, moeder of vader, je kind, vriend of vriendin dit jaar is overleden zal er een andere herinnering aan zijn of haar overlijden zijn. Of het coronavirus nu de oorzaak van het overlijden was of niet.
Eenzaamheid, angst, troosten, onduidelijkheid over wat wel en niet kan, het speelt allemaal mee bij en na een overlijden.

Als uitvaartbegeleider kreeg en krijg ik te maken met al deze facetten. Nog meer dan anders, is ‘er zijn’ en ‘uitzoeken wat er wel mogelijk is’ belangrijk.
Mijn intentie is om – als het wel weer écht mogelijk is – een algemene herdenkingsbijeenkomst te organiseren.
Een bijeenkomst om troost te bieden, troost bij elkaar te vinden en herinneringen te kunnen delen.

Gedenkavonden in Amsterdam in 2020

Allerzielen – de traditionele herdenkingsdag ook wel meer wereldlijk Lichtjesavond of Gedenkavond genoemd, wordt door veel organisaties dit jaar niet gehouden. Soms ook wel, maar dan in een andere vorm.
Hieronder is een overzicht dat ik elk jaar maak. Omdat er veel nog niet bekend is (d.d. 16 oktober), zal ik de informatie regelmatig controleren en aanpassen.
De informatie is inmiddels aangepast (d.d. 26 oktober).

Het jaar 2020 is weliswaar bijna voorbij, maar de maatregelen in verband met het coronavirus helaas nog niet.

Omdat het troost kan geven, al is het maar door rustig de woorden tot je nemen, tot slot dit maal een gedeelte uit een gedicht van Pieter Boskma

…
Er waait vandaag een rare wind
de blaadjes vallen omhoog
en vormen een soort boog
tegen de natuurwet in.

Zo zijn de dingen tegenwoordig:
licht, maar geladen met betekenis.
Ik zoek naar soortgelijke woorden
en vind ze als ik je beeltenis

in de bladerboog verschijnen zie,
die als een halo om je haren staat
en je het air geeft van een heilige,

waar je zelf het hardst om lachen moet
al geef je toe dat het je wel wat doet
dat ik de dingen zo gebeuren laat.
…

pag 25 uit Doodsbloei van Pieter Boskma
Een rouwdagboek in verzen
2010 – De Bezige Bij, Amsterdam / Antwerpen
ISBN 9789023498551


Een overzicht herdenkingsavonden in 2020 op begraafplaatsen:

– De Nieuwe Ooster & De Nieuwe Noorder: Herinnering verlicht.
Gemeentelijke begraafplaatsen De Nieuwe Ooster en De Nieuwe Noorder de herdenkingsavond organiseren op 2 november een online radioprogramma.
– Herdenkingspark Westgaarde: Herdenking op maandag 2 november en vanaf 3 november.
2 november – online programma vanaf 19.30 uur waarvoor u via bovenstaande link de naam van uw dierbare kunt doorgeven. Vanaf 3 november is het mogelijk een kaars ophalen om op een voor de nabestaanden gewenste plek aan te steken.
– R.-K. Begraafplaats Buitenveldert : op zondag 1 november zal Allerzielen dit jaar op een aangepaste wijze gevierd worden. Er is slechts plaats voor 60 personen. Nabestaanden die het afgelopen jaar een dierbare hebben verloren krijgen voorrang op deze plaatsen.
De bijeenkomst middels livestream uitzenden, zodat iedereen het waar dan ook kan volgen.
– Begraafplaats & Crematorium Westerveld
Begraafplaats en Crematorium Westerveld organiseert dit jaar geen gedenkavond.
– Zorgvlied organiseert dit jaar geen Lichtjesavond.
Zorgvlied is op maandag 2 november 2020 en op donderdag 24 december 2020 tijdens de reguliere openingstijden te bezoeken (van 09.00 uur tot 17.00 uur).

Algemene herdenkingsbijeenkomsten:

– Televisieprogramma Voor wie steek jij een kaarsje op? – maandag 2 november om 20.25 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
– De oude Lutherse kerk op het Spui (Singel 411, 1012 WN Amsterdam)
Op dit moment is nog niet bekend of en hoe De avond voor alle zielen wordt ingevuld
– Allerzielen in het Vondelpark gaat dit jaar niet door.


Amsterdam, 16 oktober 2020

Printen, mailen of delen
Allerzielen - lichtjesavond 2019

Allerzielen – over de dood en het leven

Allerzielen - Dag van de Doden

2 november is het Allerzielen - de dag waarop de gestorvenen worden herdacht. Dat brengt mij er niet alleen toe om in dit blog te schrijven over het herdenken van overledenen, maar ook over de vraag hoe we omgaan met de dood.
Afgelopen jaar zijn er in de media verschillende artikelen verschenen en televisiedocumentaires te zien geweest waarin het omgaan met de dood centraal stond. Tegelijkertijd betekent dit ook vaak een zoektocht naar de zin van het leven.
Onderaan geef ik ook een overzicht van de Lichtjesavonden/Herdenkingsavonden die dit jaar in Amsterdam worden georganiseerd.

Paradijselijk leven en unieke doodscultuur in Mexico

In augustus verscheen in de Volkskrant een artikel over Mexico als aards paradijs. Mexicanen voelen zich namelijk erg gelukkig. Dat komt door de aandacht die Mexicanen voor elkaar hebben tijdens het leven, maar ook door de uitbundige viering van de Dag van de Doden (Allerzielen). In het artikel staat zelfs dat de schrijver Oliver Burkeman in zijn boek Tegengif (The antidote) stelt dat door hun unieke doodscultuur Mexicanen uitblinken in levenskunst.
'Inwoners van dit land sterven niet als ze hun laatste adem uitblazen, ze sterven pas als geen levend mens meer aan hen denkt en de laatste herinnering aan hen vervaagt als ze zelfs op 2 november geen tequila meer krijgen.'

Het leven zin blijven geven en omgaan met de dood

Een programma over hoe verschillende culturen omgaan met de dood was het televisieprogramma Last days dat de VPRO in de zomer van 2019 uit heeft gezonden. Hierin reist fotografe Lieve Blancquaert naar verschillende landen om te laten zien hoe daar met ouder worden wordt omgegaan en daarmee ook met de dood. Zorgen voor elkaar en dansen met elkaar tijdens leven - het leven zin blijven geven. Dat werd in beeld gebracht in deze mooie serie.
Ook tradities in Sulawesi waarbij familieleden soms jaren de overledenen nog in huis houden, maar hen ook na de begrafenis elk jaar opnieuw verzorgen of de enorme bedragen die in Ghana worden uitgegeven voor begrafenis.
Overal ter wereld wordt anders omgegaan met de dood. Soms onder traditionele druk, maar soms ook op een hele mooie manier.

Op zoek naar de zin van het leven

Als laatste wil ik journalist Fokke Obbema noemen die, na zijn hartstilstand twee jaar geleden, even dood was. Met het daadwerkelijk besef van sterfelijkheid, interviewde hij veertig mensen. Op zoek naar de zin van het leven. Het antwoord daarop was vanzelfsprekend niet eenduidig. Wel kwam het besef naar voren dat we als mens verbonden zijn met elkaar, met de natuur, met het heelal. Dat het levensgeluk afhangt van het geluk van de ander: toon kwetsbaarheid, leer van anderen, maak verbinding...

Omarm elkaar niet alleen op 2 november, maar ook op andere dagen van jaar.
Ontmoet elkaar op een van de herdenkingsbijeenkomsten.

Herdenkingsavonden (2019)

Lichtjesavonden is een algemene naamgeving voor de oorspronkelijke rooms-katholieke traditie om een overleden dierbare te herdenken tijdens Allerzielen (2 november).
Een aantal begraafplaatsen in Amsterdam organiseert een herdenkingsavond, maar er vinden ook algemene bijeenkomsten plaats.
De KRO-NCRV zendt op 2 november de herdenkingsavond uit die op 1 november op BC-Westerveld plaatsvindt.

Een overzicht herdenkingsavonden op begraafplaatsen:

- De Nieuwe Ooster - 30 oktober 2019 van 18.00-21.00 uur: Herinnering verlicht.
De gemeentelijke begraafplaatsen (DNO en DNN) organiseren om en om een herdenkingsavond..
- De Nieuwe Noorder: Er is dit jaar geen Noorderlichtjesavond op De Nieuwe Noorder.
- Lichtjestocht Oostelijke Eilanden - 1 november 18.45 - 20.30 uur - start bij de Oosterkerk, Kleine Wittenburgerstraat 1.
- HerdenkingsparkWestgaarde: zaterdag 2 november van 18.30 tot 21.00 uur
- R.-K. Begraafplaats Buitenveldert: vrijdag 2 november Allerzielendiner - aanmelding (tot 26 oktober) verplicht)  en zondag 4 november Eucharistieviering in de kapel van de begraafplaats.
- Begraafplaats & Crematorium Westerveld een gedenkavond: vrijdag 1 november van 18.30 tot 20.00 uur
- Zorgvlied dinsdag 24 december van 16.30 - 19.30

Algemene herdenkingsbijeenkomsten rond Allerzielen:

- De oude Lutherse kerk op het Spui (Singel 411, 1012 WN Amsterdam) organiseert op 2 november tussen 20.00 -21.15 uur een bijeenkomst rond Allerzielen, voor alle mensen van de stad.
- Allerzielen in het Vondelpark start op 2 november om 18.30 bij de grote vijver in het Vondelpark, vlakbij het Theehuis en Melkhuisje en makkelijk te bereiken via de ingang Van Eeghenstraat. Van 18.30 tot 20.30, iedereen welkom.

Naschrift

Dit blog schreef ik in grote lijnen vorige week vrijdag. Ik laat een blog altijd even liggen om het, na de genomen afstand, nog een keertje door te lezen. Laat er nu op zaterdag een prachtig interview in het AD staan met Frits Spits over zijn boek 'Alles lijkt zoals het was'.
Vorig jaar stierf zijn echtgenote en grote liefde. In het boek staan Nederlandstalige liedjes en gaat over een jaar van rouw.
Het interview is een prachtige toevoeging op het onderwerp Allerzielen en omgaan met de dood.

Veranderende kijk op het leven.

Frits Spits zegt tegen de interviewer ,,Al meer dan een jaar overvalt dat gevoel [Alles lijkt zoals het was - JM] me. Elke dag.
Dan is het alsof er niets veranderd is, alsof ik naar een decor staar waarin alles tot stilstand is gekomen.’’ ,,Ik moet dus leren dat mijn leven vanaf nu hand in hand gaat met de dood. Dat verandert je kijk op alles.’’ …
,,Ik wil gewoon over haar blijven praten. Zoals Bram Vermeulen al zong: ‘Dood ben ik pas als jij me bent vergeten’.’’

Amsterdam, 21 oktober 2019

Meer informatie:
  • De Volkskrant - het mysterie van het Mexicaans geluk , 2 augustus 2019
    Boek van Oliver Burkeman , Tegengif, uitgeverij: Ambo ISBN: 9789026323232
    Oorspronkelijk Engelstalig uitgave: Oliver Burkeman, The Antidote, Haynes Publishing Uk, 9781784709662
  • Last Days, Fotografe Lieve Blancquaert reist opnieuw de wereld rond om deze keer het einde van ons leven in beeld te brengen. Uitgezonden door de VPRO, juni-juli 2019
  • Fokke Obbema, De zin van het leven, interviewreeks in de Volkskrant gedurende het gehele jaar
    Boek van Fokke Obbema, De zin van het leven, uitgeverij Atlas Contact, ISBN 9789045039329
  • Interview met Frits Spits, AD 19 oktober 2019
    Boek van Frits Spits, Alles lijkt zoals het was, uitgeverij Luitingh-Sijthoff, ISBN 9789024587001
    Lied Bram Vermeulen - Testament
Printen, mailen of delen
Blog over Lichtjesavond en Allerzielen

Troost en herdenken

T r o o s t

zo op zoek naar ronde woorden
woorden
voor wat tederheid
woorden
die verdriet polijsten
woorden
die zijn toebereid
om te troosten en te strelen
woorden
om je leed te delen
ook al raak je pijn niet kwijt

maar de woorden
zijn verdwenen
alle woorden
zijn gegaan
ik wil eenvoudig
zonder woorden
heel dicht bij je komen staan

Troostdichter Boudewijn Betzema

Troost en overdenking

Soms vallen puzzelstukjes samen: Afgelopen zondag hoorde ik op de radio over stichting Troosthuisje in Deventer. Een huis waarin dichter Boudewijn Betzema troost biedt door een luisterend oor en gedichten. Een gedicht vind ik een mooie vorm voor een overdenking en door het radiofragment heb ik bovenstaand gedicht gevonden als opening voor dit blog.
Nu ben ik verre van een dichtkenner, maar door mijn werk als uitvaartbegeleider ben ik wel vaak op zoek naar een paar toepasselijke regels. Dat kunnen natuurlijk net zo goed zelf bedachte regels of regels uit een lievelingslied zijn van iemand. Het is maar net wat past bij degene die is overleden en de nabestaanden.

Gedenken en denken aan

Eind oktober en begin november organiseren veel begraafplaatsen Lichtjesavonden of Allerzielen. Allerzielen is oorspronkelijk een katholieke dag om diegenen die zijn overleden te herdenken.
Algemene Herdenkings- of Lichtjesavonden organiseren, is iets dat de afgelopen jaren meer en meer in zwang is geraakt.
Waren tradities voorheen vooral verbonden aan een religie, nu zoekt men in een wereld zonder religie ook naar rituelen. Vaak zijn religieuze tradities op hun beurt weer ontstaan uit wereldlijke tradities. Zo is er altijd door de tijden heen een wisselwerking geweest tussen allerlei levenswijzen. Dat op zich is al een mooi gegeven.

Een dag om even stil te staan bij het leven dat iemand heeft geleefd. Een moment van rust en overdenking. Om te denken aan dingen die je samen hebt gedaan en meegemaakt.
Natuurlijk, op andere momenten spreek je ook over je overleden dierbare, vertel je elkaar anekdotes of denk je aan iemand, maar door een traditie krijgt rouw en troost ook sociale erkenning.
De herdenkingen vinden meestal in de avond plaats. Waar een herdenking ook plaatsvindt, er heerst dan een serene rust en saamhorigheid.
Nabestaanden ontvangen meestal een uitnodiging van een begraafplaats waar hun dierbare is begraven of gecremeerd in het afgelopen jaar, maar de herdenkingen zijn natuurlijk algemeen toegankelijk.

Herdenkingsavonden: Voor iedereen die op zoek is naar ronde woorden of alleen maar dicht bij je wil staan.

Herdenkingsavonden in Amsterdam.

Een aantal begraafplaatsen in Amsterdam organiseren een herdenkingsavond, maar er vinden ook algemene bijeenkomsten plaats.
De KRO-NCRV zendt op 2 november de herdenkingsavond uit die op BC-Westerveld plaatsvindt.

Een overzicht (2018) :

– De Nieuwe Ooster: organiseert eens in de twee jaar een herdenking. Dit jaar is er geen herdenkingsavond op DNO.
– De Nieuwe Noorder: Woensdag 31 oktober van 18.00 tot 21.00 uur Noorderlichtjesavond op De Nieuwe Noorder.
– Westgaarde: vrijdag 2 november van 18.30 tot 20.30 uur
– R.-K. Begraafplaats Buitenveldert: vrijdag 2 november (Allerzielendiner – aanmelding verplicht) en zondag 4 november Eucharistieviering in de kapel van de begraafplaats (15.30 uur).
– Begraafplaats & Crematorium Westerveld een gedenkavond: vrijdag 2 november van 19.00 tot 20.30 uur
– Zorgvlied: zondag 4 november 14.30 uur, aanmelding verplicht.
– R.-K. Begraafplaats Buitenveldert: zondag 4 november Eucharistieviering in de kapel van de begraafplaats (15.30 uur). Tussen 12.00 en 20.00 uur worden speciale activiteiten georganiseerd (o.a. zegening graven, gelegenheid om boeket te maken, namen zingen).

Algemene herdenkingsbijeenkomsten:

– De oude Lutherse kerk op het Spui (Singel 411, 1012 WN Amsterdam) organiseert op 2 november vanaf 20.00 uur een bijeenkomst rond Allerzielen, voor alle mensen van de stad.
– Vondelpark Allerzielen in het Vondelpark start om 18.30 bij de grote vijver in het Vondelpark, vlakbij het Theehuis en Melkhuisje en makkelijk te bereiken via de ingang Van Eeghenstraat. Van 18.30 tot 20.30, iedereen welkom.

Stichting Troosthuisje – Deventer

Stichting Troosthuisje  heeft als doel troost te bieden door middel van een luisterend oor. In te spelen op en te participeren in een verhardende samenleving die in toenemende mate de basale menselijke behoeften als aandacht, empathie en leefbaarheid uit het oog dreigt te verliezen.

Steeds vaker lopen mensen met hun ziel onder de arm over straat. We lopen aan hen voorbij, we hebben er geen erg in of maken domweg geen tijd voor ze. Uit eerder uitgevoerde Troosthuisjes-projecten in Zwolle en in Zutphen bleek de behoefte aan een luisterend oor, onverdeelde en pure aandacht in een heel grote behoefte te voorzien. Of zoals dikwijls werd gezegd: “Dit komt zomaar op mijn pad en is er voor alle mensen. Waar vind je dit nog.”

Amsterdam, 15 oktober 2018

Printen, mailen of delen