Blog over dementievriendelijk, muziek en uitvaartbegeleiding

Dementievriendelijk

Uitvaartbegeleiding en dementie(vriendelijk)

Voordat ik de  opleiding voor uitvaartbegeleiding bij Meander Uitvaartbegeleidingen startte, was er eerst een intakegesprek. Een van de opdrachten was een stukje tekst schrijven en voordragen. Mijn tekst ging over de film Alive inside, over de invloed van muziek op mensen met Alzheimer.
Als uitvaartbegeleider ontmoet je allerlei mensen. Natuurlijk ook mensen die lijden aan dementie, in wat voor vorm dan ook.
Het kan zijn dat de overledene dementie had, dan hebben de nabestaanden vaak veel meegemaakt. Het is ook mogelijk dat een nabestaande aan dementie lijdt.

Misschien nam de overledene of neemt de nabestaande deel aan een van de hierna genoemde initiatieven. Dan kan ik hier als uitvaartbegeleider op inspringen.
Wie ik ook ontmoet, ik probeer zo veel mogelijk recht te doen aan de overledene en te luisteren naar de nabestaanden.

Televisiespotjes dementievriendelijkheid

De laatste maanden zijn er regelmatig spotjes op televisie te zien van Stichting Alzheimer onder de campagnenaam 'Samen maken we Nederland dementievriendelijk'.
Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie bij mensen. Dementie is een verzamelnaam van verschijnselen waarbij geheugenverlies, problemen met oriëntatie, gedrag en/of taal kan of kunnen optreden.

Ongeveer 70% van alle mensen met dementie, heeft de ziekte van Alzheimer.
Bij Alzheimer kunnen de hersencellen steeds minder goed contact maken met elkaar en met de zenuwen die informatie van en naar de hersenen doorgeven.

Muziek en dementie

Het mooie is dat onderzoek heeft uitgewezen dat muziek juist verbindingen legt tussen beide hersenhelften en dat het muzikale geheugen bijna tot het einde toe blijft functioneren.
De film Alive Inside laat de wonderbaarlijke invloed zien die het luisteren naar muziek kan hebben.
In deze documentaire spelen mensen, die vaak al jaren in een verpleeghuis leven, de hoofdrol.
Zij zijn steeds meer in zichzelf teruggetrokken geraakt.

Door via een iPod naar muziek uit hun jeugd te luisteren, openen patiënten zichzelf voor de buitenwereld en worden ze vaak een ander mens. Deze documentaire speelt zich af in Amerika, maar ook in Nederland vindt deze vorm van muziektherapie gehoor. Muziektherapeute Manon Bruinsma is warm pleitbezorgster van deze persoonlijke muziektherapie in Nederland.

De cirkel is rond

Sinds kort speel ik weer viool in een (amateur)orkest. Ik heb jaren niet echt regelmatig meer gespeeld, maar ik miste het al lang om samen met anderen te spelen. Nu is tijd bij het werken in de uitvaart altijd ongewisse factor, maar het gemis werd steeds groter.
Ik heb me nog maar net aangesloten of er verschijnt een bericht dat er een training 'Samen Dementievriendelijk' wordt gegeven.
De (algemene) training gaf handvatten om dementie bij mensen te herkennen en hoe hiermee om te gaan.
De cirkel lijkt rond waardoor ik vertrouwen heb dat ik het spelen kan blijven combineren met het werk als uitvaartbegeleider.

Amsterdam, 18 januari 2019

Informatie en initiatieven:

- Site Samen Dementievriendelijk
- Stichting Alzheimer Nederland

- https://musicandmemory.nl/hoe-het-begon/ Music and Memory Nederland. Na het zien van het clipje van ‘Henry’ nam muziektherapeute Manon Bruinsma contact met Dan Cohen op en werd door hem ondersteund bij het opzetten van iPodprojecten in verschillende verpleeghuizen in Nederland.
- Clipje 'Henry' 
- Magisch Interactief Schilderij
- ‘Mind the Music’ is een initiatief van AxionContinu en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en wordt mede mogelijk gemaakt door het meerjarenprogramma Lang Leve Kunst met dementie, stichting RCOAK en stichting Sluyterman van Loo. Het programma Lang Leve Kunst stimuleert kunst- en cultuurparticipatie van ouderen (65+) in Nederland. Steeds meer professionals raken overtuigd van de effectiviteit van kunst als instrument om de levenskwaliteit van ouderen te verhogen.

Blog over keuze uitvaartmuziek

Uitvaartmuziek Top-100 of eigen keuze?

Uitvaartmuziek

Net voor de zomer bezocht ik een symposium over muziek bij een uitvaart, georganiseerd door de Funeraire Academie. Voor de mensen buiten de uitvaartbranche, ja, deze academie bestaat echt.
Op de site van de academie staat: ‘De Funeraire Academie is een platform waar wetenschap en uitvaartbranche elkaar vinden in gedeelde academische interesse rondom dood, gedenken en uitvaartcultuur. De Funeraire Academie bevordert en structureert die ontmoeting.’

Een aantal keren per jaar bezoek ik een lezing, bijeenkomst of workshop. Ter lering en inspiratie. Dit symposium ‘De uitvaart. Daar zit muziek in.‘ genaamd, ging dus over muziek. Of de ludiek bedoelde titel nu echt zo leuk is, kan je over twisten, maar met mijn achtergrond – ik heb ooit muziekwetenschap gestudeerd – wilde ik daar natuurlijk heen.

Muziek als ritueel

De rol van muziek is door de eeuwen heen veranderd. Klonken er vroeger treurgezangen of dodenmarsen, tegenwoordig worden er allerlei soorten muziek gedraaid of live gespeeld tijdens een afscheidsdienst. Natuurlijk zijn er afscheidsdiensten die een meer rituele vorm hebben waarbij soms wel en soms juist niet naar muziek wordt geluisterd. Denk daarbij aan Katholieke afscheidsdiensten, Creoolse, Islamitische of Joodse uitvaarten.
Tijdens dit symposium werd uitgegaan van een algemeen westerse afscheidsdienst in een aula van een begraafplaats of crematorium.

Muziek is sfeerbepalend

Er werd stilgestaan bij de vraag hoe muziek wordt gekozen. Luisterde de overledene naar bepaalde muziek en is dat bepalend. Of is de muziekkeuze van de nabestaanden doorslaggevend. Er was een pleidooi voor live muziek of samen zingen tijdens een dienst, maar ook was er de constatering dat popmuziek steeds meer wordt gespeeld tijdens uitvaarten. Welke keuze er ook wordt gemaakt, het is sfeerbepalend. Muziek brengt herinneringen boven, zorgt voor emotie en verbindt.

Welke muziek?

Ik weet niet of u weleens hebt nagedacht over muziek tijdens uw eigen uitvaart?

Tijdens mijn opleiding voor uitvaartbegeleider moesten we onze wensen voor onze eigen uitvaart opschrijven. De meesten hadden dit al weleens gedaan. Ik ook – jaren geleden al. De muziek die ik toen had opgeschreven was een weerspiegeling van mijn leeftijd en de periode, maar toch kon ik daar nog wel achterstaan.

Met Spotify en YouTube kan je allerlei soorten muziek vinden. Soms hoor ik iets op de radio of bij een concert en dan voeg ik het aan mijn lijstje toe. Mijn tip is om ze een keer achter elkaar af te spelen. Zo kwam ik erachter dat het ritme en de toonsoorten van de muziek op mijn favoriete muzieklijst wel erg veel met elkaar overeenkwamen. Ik ben toen verder gaan zoeken en gaan sorteren. Maar ook samen zingen en live muziek staan hoog op mijn wensenlijst. Er ontstaat dan wel een heel andere sfeer.

De zon scheen laatst toen ik Everywhere you go, always take the weather with you hoorde van Crowded house.  Een beetje gedateerd, maar ik bedacht me dat dit wel iets is om mee te eindigen – niet zo somber en het blijft in je hoofd zitten.
Terwijl ik dit blog schrijf, luister ik nog eens naar mijn eigen muziekkeuze en begin meteen weer te twijfelen – want wat als de zon niet schijnt? In ieder geval gaat mijn voorkeur wel uit naar iets aanstekelijks.

Uiteindelijk laat ik de keuze aan mijn nabestaanden wat en of er gedraaid of gedaan wordt. Het is een leidraad, net als alle andere uitvaartwensen die ik heb opgeschreven.

Amsterdam, 17 september 2018

Informatie op internet:

Terugblik symposium uitvaart en muziek
Artikel van de NOS over het symposium
Databank scripties van Museum Tot zover

Download:

het wensenboekje van Atente en noteer wensen, voor uzelf maar ook ter informatie voor anderen.