Uitvaartmuziek
Net voor de zomer bezocht ik een symposium over muziek bij een uitvaart, georganiseerd door de Funeraire Academie. Voor de mensen buiten de uitvaartbranche, ja, deze academie bestaat echt.
Op de site van de academie staat: ‘De Funeraire Academie is een platform waar wetenschap en uitvaartbranche elkaar vinden in gedeelde academische interesse rondom dood, gedenken en uitvaartcultuur. De Funeraire Academie bevordert en structureert die ontmoeting.’
Een aantal keren per jaar bezoek ik een lezing, bijeenkomst of workshop. Ter lering en inspiratie. Dit symposium ‘De uitvaart. Daar zit muziek in.‘ genaamd, ging dus over muziek. Of de ludiek bedoelde titel nu echt zo leuk is, kan je over twisten, maar met mijn achtergrond – ik heb ooit muziekwetenschap gestudeerd – wilde ik daar natuurlijk heen.
Muziek als ritueel
De rol van muziek is door de eeuwen heen veranderd. Klonken er vroeger treurgezangen of dodenmarsen, tegenwoordig worden er allerlei soorten muziek gedraaid of live gespeeld tijdens een afscheidsdienst. Natuurlijk zijn er afscheidsdiensten die een meer rituele vorm hebben waarbij soms wel en soms juist niet naar muziek wordt geluisterd. Denk daarbij aan Katholieke afscheidsdiensten, Creoolse, Islamitische of Joodse uitvaarten.
Tijdens dit symposium werd uitgegaan van een algemeen westerse afscheidsdienst in een aula van een begraafplaats of crematorium.
Muziek is sfeerbepalend
Er werd stilgestaan bij de vraag hoe muziek wordt gekozen. Luisterde de overledene naar bepaalde muziek en is dat bepalend. Of is de muziekkeuze van de nabestaanden doorslaggevend. Er was een pleidooi voor live muziek of samen zingen tijdens een dienst, maar ook was er de constatering dat popmuziek steeds meer wordt gespeeld tijdens uitvaarten. Welke keuze er ook wordt gemaakt, het is sfeerbepalend. Muziek brengt herinneringen boven, zorgt voor emotie en verbindt.
Welke muziek?
Ik weet niet of u weleens hebt nagedacht over muziek tijdens uw eigen uitvaart?
Tijdens mijn opleiding voor uitvaartbegeleider moesten we onze wensen voor onze eigen uitvaart opschrijven. De meesten hadden dit al weleens gedaan. Ik ook – jaren geleden al. De muziek die ik toen had opgeschreven was een weerspiegeling van mijn leeftijd en de periode, maar toch kon ik daar nog wel achterstaan.
Met Spotify en YouTube kan je allerlei soorten muziek vinden. Soms hoor ik iets op de radio of bij een concert en dan voeg ik het aan mijn lijstje toe. Mijn tip is om ze een keer achter elkaar af te spelen. Zo kwam ik erachter dat het ritme en de toonsoorten van de muziek op mijn favoriete muzieklijst wel erg veel met elkaar overeenkwamen. Ik ben toen verder gaan zoeken en gaan sorteren. Maar ook samen zingen en live muziek staan hoog op mijn wensenlijst. Er ontstaat dan wel een heel andere sfeer.
De zon scheen laatst toen ik Everywhere you go, always take the weather with you hoorde van Crowded house. Een beetje gedateerd, maar ik bedacht me dat dit wel iets is om mee te eindigen – niet zo somber en het blijft in je hoofd zitten.
Terwijl ik dit blog schrijf, luister ik nog eens naar mijn eigen muziekkeuze en begin meteen weer te twijfelen – want wat als de zon niet schijnt? In ieder geval gaat mijn voorkeur wel uit naar iets aanstekelijks.
Uiteindelijk laat ik de keuze aan mijn nabestaanden wat en of er gedraaid of gedaan wordt. Het is een leidraad, net als alle andere uitvaartwensen die ik heb opgeschreven.
Amsterdam, 17 september 2018
Informatie op internet:
Terugblik symposium uitvaart en muziek
Artikel van de NOS over het symposium
Databank scripties van Museum Tot zover
Download:
het wensenboekje van Atente en noteer wensen, voor uzelf maar ook ter informatie voor anderen.
