Besluit Tweede Kamer om voortaan levenloos geborenen op te nemen in de Basisregistratie Persoonsgegevens
Begin oktober besloten de leden van de Tweede Kamer om in te stemmen met het voorstel de uitvaartwet te wijzigen.
Zij willen in de uitvaartwet laten opnemen dat het voortaan mogelijk is om registratie van levenloos geborenen in de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP) mogelijk te maken.
De kamerleden waren eensgezind vóór. Een debat of stemming was dan ook niet nodig, maar het voorstel afdoen als een hamerstuk vond men te kil. Daarom werd er wel even bij stilgestaan met persoonlijke woorden.
Dat is een mooie geste natuurlijk.
De Tweede Kamer vindt dat er vaart achter gezet moet worden bij de wetswijziging voor registratie van levenloos geborenen, maar de Eerste Kamer moet ook nog besluiten. Als het besluit daarna in de Staatscourant wordt geplaatst, dan is de wetswijziging pas echt een feit.
Nu, eind november vraag ik mij af hoe het ermee staat.
Onvoorstelbaar
Stel je eens voor: je ontdekt dat je zwanger bent. Jij, je partner en/of anderen zijn blij.
Dan gebeurt het onvoorstelbare dat de vreugde in één klap doet omslaan in verdriet: je verliest je kind. Je kind overlijdt en wordt bijvoorbeeld na 20 weken levenloos geboren.
Tot nu bestaat je kind dan eenvoudigweg niet bij de burgerlijke stand.
Je kunt namelijk geen aangifte van geboorte doen.
Ook dat is onvoorstelbaar.
Binnenkort is dat verleden tijd en kunnen we zeggen 'je kind bestond dan eenvoudigweg niet'.
Per 1 juli 2017 is wel al besloten om de akte van een levenloos geboren kind te vervangen door de akte van geboorte (levenloos).
Sindsdien kan met deze akte het kind wel ingeschreven worden in het register van overlijden, maar dus niet in het geboorteregister. Oudere aktes kunnen niet worden vervangen.
Daarnaast is het pas sinds 1987 mogelijk om bij aangifte levenloos geboren kinderen een voornaam te geven.
24 weken
Tijdens de opleiding voor uitvaartbegeleiding vonden we het allemaal heel vreemd dat er geen aangifte kon worden gedaan bij de gemeente van een levenloos geboren jong kindje (foetus). In Artikel 2.2 van de Wet voor de lijkbezorging wordt dit als volgt omschreven:
Deze wet is niet van toepassing op een menselijke vrucht die na een zwangerschapsduur van minder dan 24 weken
a. levenloos ter wereld is gekomen, dan wel
b. binnen 24 uur na de geboorte is overleden.
Petitie
Wij - toentertijd uitvaartbegeleiders in spé - vonden het dan wel vreemd, maar we hebben er geen werk van gemaakt.
Dat heeft Natasja Geyteman gedaan. Zij heeft eind 2015 via Petitie.nl het initiatief genomen om de wet te wijzigen.
Enkele andere (bekende) Nederlanders omarmden daarna haar initiatief. Zij brachten het gezamenlijk onder de aandacht bij het algemeen publiek en de politiek.
Hoe staat het er nu mee?
Op de site van de Eerste Kamer is te vinden dat er nog vragen zijn gesteld op 19 november 2018.
Vragen over de voorwaarde voor een inschrijving met terugwerkende kracht, indien een verklaring van geboorte (van een arts) ontbreekt. Zijn getuigenverklaringen dan voldoende?
Ook is de vraag of een ondergrens aan het aantal weken zwangerschap noodzakelijk is voor inschrijving bij de burgerlijke stand.
Nu al staat in het wetsvoorstel dat de wetgeving zo min mogelijk voorwaarden zal omvatten. De vraagsteller denkt echter dat ambtenaren niet kunnen of willen overgaan tot registratie bij het ontbreken van een akte van een levenloos geborene.
De commissie wil het antwoord graag binnen vier weken ontvangen.
Publicatie in de Staatscourant, waarmee de wetswijziging een feit is, wordt dan denk ik wel voorjaar 2019.
Amsterdam, 29 november 2018
Historie / algemene informatie:
- Janneke Peelen schreef het proefschrift Tussen leven en dood. Rituelen rondom zwangerschapsverlies in Nederland (Nijmegen, Radboud Universiteit, 2012)
- Artikel in Trouw met verschillende persoonlijke ervaringen van mensen naar aanleiding van de petitie:
- 1955: Eerste Wet op de lijkbezorging (daarvoor bestond de Begrafeniswet).
- 1991: Huidige Wet op de Lijkbezorging stamt uit 1991.
Tijdlijn:
- 9 september 2008: besluit dat het mogelijk wordt om een levenloos geboren kind dat jonger is dan 24 weken te begraven of te cremeren. Er hoeft dan geen Verlof voor begraven of cremeren te zijn, maar in ieder geval wel een (geboorte)verklaring van een behandelend arts:
Kamerstuk Tweede Kamer - amendement - Eind 2015: start petitie 'Ik wil ook in het BRP'.
- 7 december 2015: vragen in de Tweede Kamer over registratie levenloos geboren kinderen:
Begin 2016: aanbieden 82.000 handtekeningen aan minister Plasterk door initiatiefnemers - April 2016: Brief Plasterk aan Tweede Kamer naar aanleiding van de petitie:
8 december 2017: besluit Staatscourant.
Wettelijk besluit gebruik Akte van geboorte te wijzigen: Officiële bekendmaking in de Staatscourant. - Oktober 2018: Debat Tweede Kamer:
– Verslag debat in Tweede Kamer.
- 19 november 2018:
Wetvoorstel Eerste Kamer
- Februari 2019:
De technische en juridische inwerkingtreding staat gepland voor 3 februari 2019. Dat betekent dat ouders, vanaf maandag 4 februari 2019, een verzoek kunnen indienen om hun levenloos geboren kind in de BRP op te nemen.
