De dood en sterven bespreekbaar maken.
De laatste weken waren er verschillende berichten in de media die gaan over afscheid nemen en open met elkaar spreken over de dood en sterven.
Nu wordt er door de eeuwen heen anders tegen doodgaan aangekeken. Breekt er een nieuw tijdperk aan waarin het taboe over sterven langzaamaan wordt doorbroken en de dood tijdens leven bespreekbaar is?
Theater, boek en tentoonstelling
Als eerste hoorde ik in januari een interview op de radio met regisseur Eva Line de Boer over haar theatervoorstelling Rust zacht Billy. De voorstelling is een pleidooi voor een open relatie met de dood.
Afgelopen week sprak Barbara van Beukering over haar boek Je kunt het maar één keer doen. Een persoonlijke zoektocht naar sterven, het grootste taboe in ons leven. Ook haar pleidooi is om over de dood en het sterven te praten. Haar ervaring is namelijk dat dit nabestaanden helpt.
Daarna volgde een aankondiging van de tentoonstelling (Re)design death in het Cube design museum in Kerkrade. De expositie laat hedendaags design zien. Design rondom afscheid nemen, sterven, rouwen en herinneren. Het bespreekbaar maken van de dood kan veel verschil maken in het verminderen van angst voor de dood. Daarbij is het doel van de samenstellers om het sterven te accepteren als onderdeel van het leven.
Meeleven en eigen dood
Er is tweedeling te maken in praten over de dood: meeleven met nabestaanden na een vreselijke gebeurtenis en praten over je eigen dood.
Het leggen van bloemen op een plek van een ongeval of het meelopen in een stille tocht is dan een voorbeeld van meeleven. Dit is een weerslag van een sociale en maatschappelijke gebeurtenis. Naast steun aan de nabestaanden, kan dit ook gezien worden als kritiek op ontwikkelingen in de maatschappij. Hoe ga je bijvoorbeeld met elkaar om of is er iets mis met de infrastructuur (gevaarlijke wegsituaties).
Hierbij wordt je ook geconfronteerd met de eindigheid van het leven, maar praten over je eigen sterven is iets anders.
Kleine ondernemers hebben de eerste stap gezet
Kleine ondernemers hebben sinds de jaren negentig de eerste stappen gezet om anders met afscheid nemen, om te gaan. Dat was de eerste jaren onwennig. Sommigen omarmden het persoonlijk afscheid nemen, anderen spraken er schande van. Dood was toentertijd toch nog steeds iets waar niet of nauwelijks over werd gesproken.
Toch was het een eerste aanzet om anders om te gaan met de dood. Vanuit de maatschappij kwamen er vragen naar een andere manier van afscheid nemen.
Nadenken over je eigen uitvaart en dit bespreken, is voor veel echter mensen nog een stap te ver. Maar het gebeurt wel steeds vaker.
Dat ik dit een goede ontwikkeling vind, zal geen verrassing zijn.
Een voorstelling, een boek of tentoonstelling zorgt er hopelijk voor dat anderen ook deze stap zetten.
En als u zover bent: kijk gerust verder op de site van Atente Uitvaartbegeleiding
Amsterdam, 28 februari 2020
Informatie op internet:
Theater – voorstelling Rust zacht Billy
Interview Eva Line de Boer – Nooit meer slapen, 16 januari 2020
Site Eva Line de Boer
Boek – Barbara van Beukering Je kunt het maar één keer doen. Een persoonlijke zoektocht naar sterven, het grootste taboe in ons leven.
Interview schrijfster – de Volkskrant, 21 februari 2020
Interview schrijfster – Het Parool, 25 februari 2020
Tentoonstelling (is geweest) – (Re)design dead, Cube design museum in Kerkrade
Trouw – artikel over de tentoonstelling – 26 februari 2020
Site museum in Kerkrade
Algemeen:
2001 – Historisch Nieuwsblad over historicus Philippe Ariès
2010 – Rijksuniversiteit Groningen – Prof.dr. Mirjam de Baar: ‘De dood is steeds minder een taboe
2016 – Column Publiek sterven is eenvoudig, achterblijven is de kunst Jean-Pierre Geelen de Volkskrant – 1 juni 2016
2018 – Terugblik symposium uitvaart en muziek georganiseerd door de Funeraire Academie
Museum Tot Zover – digitaal lesmateriaal voor kinderen over doodgaan en rouwen